به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی روز‌های ۱۲ تا ۱۷ ربیع الاول به‌عنوان هفته وحدت نام‌گذاری شده است، آرمانی بزرگ و قابل ستایش که در صورت تحقق پیامد‌ها و نتایج مطلوبی را به دنبال خواهد داشت. منشأ این اقدام برپایه روایاتی است که در خصوص زادروز نبی مکرم اسلام (ص) مطرح شده و به سبب آن پیروان مذاهب اسلامی با اعتقاد به یکی از این ۲ روز با برپایی جشن و سرور و شادمانی، ارادت خود را به ساحت مقدس و متعالی پیامبر اعظم (ص) ابراز می‌دارند.

نام‌گذاری این ایام به عنوان هفته وحدت متضمن حکمت‌ها و نکاتی ظریف است که توجه و التفات به آن‌ها برکات مضاعفی را در بهره مندی از میلاد دردانه هستی، نبی الرحمه و رحمه للعالمین، نصیب مسلمانان و جهان اسلام خواهد کرد. گرچه تحقیق و بررسی عالمانه و موشکافانه در شناسایی زادروز پیامبر اسلام (ص)، توسط مورخان و پژوهشگران در تاریخ اسلام ضروری و کاری بایسته است، اما آنچه ضروری به نظر می‌رسد این است که پیامبر اسلام (ص) از همان آغاز خلقت، چون خورشیدی تابان و به تعبیر قرآن کریم چراغ روشنگر تاریخ بشریت را منور به نور هدایت خود ساخته و با تولد آن مکرم خدای متعال اراده فرمود، مقام کرامت را به دست ایشان و با کتاب کریم خود تحقق بخشد.

ایده نخست شکل گیری هفته وحدت

ایده نام‌گذاری هفته‌ای به‌نام وحدت برخلاف آنچه در برخی منابع آورده شده است، مربوط به دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیست. آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی ۲۵ مهر ۱۳۹۰ خورشیدی در ارتباط با چگونگی این نام‌گذاری پیش از انقلاب می‌فرمایند:

یکی از ابزار‌های همیشه مورد استفاده دشمنان ملت‌های مسلمان برای اختلاف، مساله اختلافات مذهبی، شیعه و سنی و از این قبیل بوده. دعوا درست کنند، اختلاف ایجاد کنند، برادران را به جان هم بیندازند، اختلافات را بزرگ کنند، برجسته کنند، موارد اشتراک و اتحاد را ضعیف کنند، کمرنگ کنند، یک چیز کوچک را بزرگ کنند، برجسته کنند؛ این همه نقاط اشتراک را که بین برادران سنی و شیعه هست، کوچک و ضعیف کنند.

لزوم وحدت مسلمانان از دیدگاه قرآن و روایات

با توجه به اهمیت وحدت امت اسلامی، تاکیدات فراوانی در آیات و روایات بر حفظ وحدت و اجتناب از تفرقه از طرف خداوند متعال و همچنین پیامبر اسلام (ص) به مسلمانان شده است؛ سوره مبارکه روم، آیات ۳۱ و ۳۲: و از مشرکان نباشید؛ کسانی که در دین خود تفرقه ایجاد کردند و به دسته‌ها و گروه‌ها تقسیم شدند و هر گروهی به آنچه نزد آنهاست، دل خوشند.

سوره مبارکه حجرات، آیه ۱۰: مؤمنان، برادر یکدیگرند. پس میان دو برادر خود صلح و آشتی برقرار سازید و تقوای الهی پیشه کنید تا مشمول رحمت او شوید.

سوره مبارکه آل عمران، آیه۱۰۳: و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید و او میان دل‌های شما الفت ایجاد کرد و به برکت نعمت او برادر شدید.

این آیات بیان می‌کند وحدت میان مردم یک جامعه بسیار مهم و حیاتی است، به حدی که از گوساله‌پرست شدن مردم نیز مهم‌تر است. حضرت هارون علیه‌السلام برای اینکه تفرقه ایجاد نشود و بنی‌اسرائیل به دو گروه تبدیل نشود، با آنان برخورد عملی نکرد و منتظر ماند تا حضرت موسی علیه‌السلام بیاید، پس وحدت میان مردم و یکپارچگی امت از اهمیت بیشتری برخوردار است.

همین مسأله در زمان رحلت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز رخ داد و برخی حق امیرالمؤمنین علیه‌السلام را غصب کرده و از رسیدن به خلافت ممانعت کردند و خلافت را که حق مسلم ایشان بود و در غدیر به خلافت رسیده بود غصب کردند، اما حضرت سکوت کرد و هیچ برخورد عملی با این کار انجام نداد و حتی آنان به در خانه حضرت ریختند و دستان حضرت را بستند و به همسرش حضرت فاطمۀ زهرا سلام‌الله‌علی‌ها نیز جسارت کردند، اما امیرالمؤمنین علیه‌السلام سکوت اختیار کرد.

بعد‌ها خود حضرت، علت سکوت خود را جلوگیری از تفرقه بین امت اسلامی ابراز کرده و در پاسخ به معاویه فرمودند: «.. من به خوبی دریافتم که حق من به یغما رفته و من با شکیبایی آن را رها کردم.‌ای معاویه، هنگامی که مردم با ابوبکر بیعت کردند، پدرت ابوسفیان پیش من آمد و گفت: پس از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله تو شایسته‌ترین فرد برای زعامت مسلمانان هستی و من در برابر مخالفان، از تو حمایت می‌کنم، دستت را دراز کن تا با تو بیعت کنم؛ اما من از پذیرفتن پیشنهاد وی خودداری کردم.‌ای معاویه، تو می‌دانی که پیوسته پدرت این گفته خود را تکرار می‌کرد و از آنجا که حکومت اسلامی نو پا بود، و احتمال چند دسته‌گی در میان مسلمانان می‌رفت، من به سخن او گوش ندادم و در خانه خود نشستم».

همچنین حضرت در نامه‌ای برای مصریان چنین می‌نویسند: «..، چون او (پیامبر اکرم (ص)) به سوى خدا رفت، مسلمانان پس از وى برای تصاحب حکومت به جان هم افتادند؛ پس ترسیدم که اگر اسلام و مسلمانان را یارى نکنم، رخنه‌‏اى در آن بینم یا ویرانی که مصیبت آن بر من سخت‌‏تر از [محروم ماندن از خلافت]است و از دست‌دادن حکومت شما»

همه ساله در ماه ربیع الاول به مناسبت میلاد آخرین فرستاده خدا و به ابتکار امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی، فاصله ۱۲ تا ۱۷ ربیع الاول در ایران و بسیاری از کشور‌های اسلامی، هفته وحدت برگزار می‌شود تا مسلمان به جشن و سرور بپردازند.

این گام مثبت از طرف امام راحل در جهت تقویت و استحکام وحدت امت اسلامی و ارایه الگو و نمونه عملی برای ما مسلمانان بود که در تمام مسایل عمده اختلافی بیندیشند و راه‌های وحدت و اتفاق را جست وجو کنند نه اینکه بکوشند تا نقاط اختلاف را از لابه لای کتاب‌ها و از گذشته تاریخ متلاطم که حاوی برخورد‌ها و تضاد‌ها است، بیرون بکشند و هر مساله جزیی را بزرگ نمایی کنند، زیرا که این راه امت اسلامی را متفرق‌تر و در برابر دشمنان ناتوان‌تر می‌کند. امام خمینی (ره) که از روز نخست پایه دعوت و نهضت خود را بر وحدت ملت ایران و امت اسلام بنا نهاد و همواره در پی یافتن راه‌های وحدت بود با این ابتکار به همگان درس داد تا ما از او تعلیم بگیریم.

در این رابطه توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:

معنا و مفهوم وحدت و اتحاد شیعه و سنی

منظور از وحدت شیعه و سنی کنار گذاشتن مسائل اختلافی و تکیه بر مشترکات و مبنا قرار دادن آن‌ها در تعامل با یکدیگر و در مسائل مربوط به جهان اسلام و صحنه بین المللی است. به گونه‌ای که مسلمانان فارغ از اختلافات و با پرهیز از تفرقه در مسائل جهان اسلام همسو و هم جهت حرکت کنند. به تعبیر دیگر اختلافات مانع از اخوت اسلامی و وحدت صفوف مسلمین در برابر دشمنان نیست از این رو معنای اتحاد شیعه و سنی دست برداشتن و کوتاه آمدن از اصول و اعتقادات خویش نیست بلکه در عین وجود اختلافات زمینه تعامل و جهت گیری یکسان در مسائل کلی و بین المللی در میان آن‌ها وجود دارد به همین جهت مطابق قانون اساسی «دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و کوشش پیگیر به عمل آورد تا وحدت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد»

مقام معظم رهبری فرمودند: «معنای اتحاد بین ملت‌های اسلامی این است که در مسائل مربوط به جهان اسلام همسو حرکت کنند و به یکدیگر کمک کنند و در داخل این ملت‌ها سرمایه‌های خودشان را بر علیه یکدیگر به کار نبرند»

ضرورت و لزوم این وحدت

در شرایطی که دشمنان اسلام تمام تلاش خویش را برای مبارزه و مقابله با اسلام به کار بسته و آشکارا اعلام می‌کنند «جهان اسلام در قرن بیست و یکم یکی از مهمترین میدان‌های زورآزمایی سیاست خارجی آمریکاست» و «تقابل اصلی آینده جوامع بشری برخورد فرهنگ اسلامی و فرهنگ غربی است»

تأکید بر مسائل اختلافی و تفرقه میان صفوف مسلمانان منطقی نیست. در زمانی که مسلمانان می‌توانند با توجه به جمعیت بیش از یک میلیارد نفر و منابع و امکاناتی که در اختیار دارند به عنوان یک قدرت تأثیرگذار در صحنه بین المللی مطرح باشند پرداختن به اختلافات و مسائل تفرقه انگیز نتیجه‌ای جز به هدر رفتن سرمایه‌ها و استفاده دشمن از این اختلافات، نخواهد داشت.

اخوت اسلامی

اسلام مسلمانان را امت واحده خوانده است: «ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون» و مؤمنان برادر یکدیگر معرفی شده اند: «انما المؤمنون اخوه فأصلحوا بین اخویکم» (۵). قال الصادق (ع) «المسلم اخ المسلم». بنابراین اختلاف در پاره‌ای از مسائل مانع اخوت اسلامی و وحدت مسلمانان نمی‌شود وقتی اسلام به مسلمانان سفارش می‌کند که با پیروان ادیان آسمانی و مکاتب دیگر بشری با عدل و مسالمت رفتار شود و آنان را به مشترکات توجه می‌دهد «قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمه سواء بیننا و بینکم الا نعبد الا الله ولا نشرک به شیئا ولا یتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله فان تولوا فقالوا شهدوا بانا مسلمون؛ بگو‌ای اهل کتاب بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است که جز خداوند یگانه را نپرستیم و چیزی را همتای او قرار ندهیم و بعضی از ما بعضی دیگر را غیر از خدای یگانه به خدایی نپذیرد هرگاه سرباز زنند بگویید گواه باشید که ما مسلمانیم»

آیا مسلمانان نباید با توجه به مشترکات و کنار گذاردن اختلافات با یکدیگر با مسالمت و عدل رفتار کنند. بنابراین با توجه به آنچه بیان شد روشن است که وحدت میان مسلمانان و اتحاد بین فرق اسلامی امری لازم و ضرروی است هر چند ممکن است اهمیت این امر در شهر‌های مرکزی ایران و مناطق شیعه نشین محسوس نباشد، اما در مناطق مرزی ایران و نقاطی که شیعیان و اهل تسنن در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند همچنین در صحنه بین المللی و مناسبات کشور‌های اسلامی با یکدیگر وحدت و اتحاد بین مسلمین و پرهیز از اختلافات ضرورت و اهمیت این امر به خوبی قابل درک است امام خمینی در این زمینه فرمودند: امروز اختلاف بین ما تنها به نفع آن‌هایی است که نه به مذهب شیعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفی و یا سایر فرق آن‌ها می‌خواهند نه این باشد نه آن راه را این طور می‌دانند که بین شما و ما اختلاف بیندازند.