فضیلت و اعمال ماه مبارک شعبان
براى ماه شعبان جایگاه بزرگ و پر فضیلتى در احادیث و روایات اسلامى از سوى پیشوایان دینى گزارش شده است.
براى ماه شعبان جایگاه بزرگ و پر فضیلتى در احادیث و روایات اسلامى از سوى پیشوایان دینى گزارش شده است. زیرا اولاً شخصیتهاى بزرگ و ارزشمند که از ستارگان آسمان ولایت و امامت به شمار می‌آیند در ماه شعبان دیده به جهان گشوده‌اند مانند ولادت با سعادت حضرت اباعبداللّه الحسین(ع) که در روز سوم ماه شعبان اتفاق افتاده و نیز در روز چهارم این ماه ولادت با سعادت حضرت ابوالفضل(ع) رخ داده، در روز پنجم آن ولادت حضرت سجاد(ع) مىباشد. همچنین در پانزده شعبان ولادت پر برکت قطب عالم امکان حضرت ولى اللّه الأعظم مهدى موعود اتفاق افتاده است که خداوند به وسیله او به هر مظلومى از اولیاء و انبیاء و اصفیاء خویش از زمانى که پدر ما آدم(ع) به زمین آمده، وعده نصرت فرموده و وعده داده که زمین را پس از آنکه از ظلم و ستم و بى عدالتى پر شده، از عدل و داد پر کند.
ثانیاً علاوه بر موارد ذکر شده طبق برخى روایات نیمه این ماه شب قدر به شمار آمده که پیشوایان دینى به احیاء و شب زنده دارى آن سفارش و تأکید کرده‌اند.
ثالثاً ماه شعبان ماه بسیار شریفى بوده و منسوب به پیامبر اکرم(ص) است.
حضرت رسول صلى الله علیه وآله مى‌فرمود: شعبان ماه من است، پس در این ماه براى جلب محبت پیغمبر خود و براى تقرّب به سوى پروردگار خود روزه بدارید، به حقّ آن خدایى که جان علىّ بن الحسین به دست قدرت اوست، سوگند یاد مى‌کنم که از پدرم حسین بن على علیهماالسلام شنیدم که فرمود، شنیدم از امیرالمؤمنین علیه السلام که هر که روزه بگیرد در ماه شعبان، براى جلب محبّت پیغمبر خدا و تقرّب به سوى خدا؛ خداوند او را دوست می‌دارد و در روز قیامت کرامت خود را نصیب او می‌گرداند و بهشت را براى او واجب می‌کند.
سپس امام صادق علیه السلام چنین گفت: امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرمود: از هنگامی که شنیدم منادی رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در ماه شعبان ندا داد، روزه شعبان از من فوت نشد و تا زمانی که زنده هستم، به خواست خداوند از من فوت نخواهد شد.
بنا بر آنچه در شماری از متون روایی وارد شده، پیامبر اکرم (ص) در یکی از سال‌ها، به هنگام آغاز این ماه خطبه‌ای خواندند و مردم را نسبت به شرافت این ماه آگاه فرمودند.
در بحارالانوار قسمت‌هایی از این خطبه چنین آمده است: شعبان ماه شریفی است و آن ماه من است، حاملان عرش آن را بزرگ می‌شمارند و حق آن را می‌شناسند، آن ماهی است که در آن همچون ماه رمضان، روزی بندگان زیاد می‌شود و در آن بهشت آذین بسته می‌شود و این ماه را شعبان نامیده‌اند، زیرا در آن ارزاق مومنان تقسیم می‌شود و آن ماهی است که عمل در آن چند برابر می‌شود و کار نیکو هفتاد برابر ثمره می‌دهد.
بنا بر آنچه در حدیثی دیگر که در وسایل الشیعه به آن اشاره شده، ماه شعبان، ماهی است که: «در هر پنجشنبه آن، آسمان‌ها زینت بسته می‌شود و فرشتگان به دعا می‌پردازند که پروردگارا! آن‌کس را که در این ایام روزه بدارد، ببخشای، و دعایش را اجابت فرمای. پس هر کس که در روز اول شعبان دو رکعت نماز گزارد و در هر رکعت آن یک‌مرتبه سوره حمد و یکصد مرتبه سوره توحید را بخواند و بعد از نماز نیز یکصد مرتبه صلوات بفرستد، خداوند تمامی حاجت‌های دینی و دنیایی او را اجابت می‌فرماید.
همچنین در حدیثی دیگر که در وسایل‌الشیعه، بحارالانوار و مصباح المتهجد اشاره شده در خصوص فضیلت ماه شعبان آمده است: «خداوند به ذات مقدس خود سوگند خورده است که هر کس را در این ماه به او پناه برده و از او درخواست کند، از رحمت خود محروم نکند.»
در فضیلت و اعمال ماه شعبان از امام جعفر صادق (ع) روایت است که، چون ماه شعبان داخل مى‌شد، حضرت امام زین العابدین (ع) اصحاب خود را جمع مى‌کرد و مى‌فرمود: اى گروه اصحاب من! مى‌دانید این چه ماهى است، این ماه شعبان است و حضرت رسول (ص) مى‌فرمود: شعبان ماه من است، پس در این ماه روزه بدارید، براى محبت پیغمبر خود و براى تقرب به سوى پروردگار خود، به حق آن خدایى که جان على بن الحسین به دست قدرت اوست، سوگند یاد مى‌کنم که از پدرم حسین بن على (ع) شنیدم که فرمود: شنیدم از امیرالمؤمنین (ع) که هر که شعبان را روزه دارد، براى محبت پیغمبر خدا و تقرب به سوى خدا، خدا او را دوست دارد و نزدیک گرداند او را به کرامت خود در روز قیامت و بهشت را براى او واجب گرداند.
اعمال ماه شعبان
اعمال مشترکه ماه شعبان آن چند امر است:
اعمال مشترکه ماه شعبان آن چند امر است:
۱- هر روز ۷۰ مرتبه بگوید: اسْتغْفراللّه و اسْئله التّوْبة
۲- هر روز ۷۰ مرتبه بگوید: اسْتغْفراللّه الّذى لا اله الاّ هو الرّحْمن الرّحیم الْحىّ الْقیوم و اتوب الیه و از روایات استفاده مى‌شود که بهترین دعا‌ها و ذکر‌ها در این ماه استغفار است و هر که هر روز از این ماه ۷۰ مرتبه استغفار کند مثل آن است که هفتاد هزار در ماه‌هاى دیگر استغفار کند.
۳- در این ماه صدقه بدهد، اگر چه به نصف دانه خرمایى باشد تا حق تعالى بدن او را بر آتش جهنم حرام گرداند، از حضرت صادق (ع) منقول است که از آن جناب سوال کردند از فضیلت روزه رجب فرمود: چرا غافلید از روزه شعبان، راوى عرض کرد: یابن رسول الله چه ثواب دارد کسى که یک روز از شعبان را روزه بدارد؟ فرمود: به خدا قسم! بهشت ثواب اوست، عرض کرد: یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار، هر که در ماه شعبان صدقه بدهد، حق تعالى آن صدقه و عمل خیر را تربیت کند، همچنان‌که یکى از شما شتر بچه‌اش را تربیت مى‌کند تا آنکه در روز قیامت به صاحبش برسد، در حالتى که به قدر کوه احد شده باشد.
۴- در تمام این ماه هزار بار بگوید: لا اله الا اللّه ولانعْبد الاّ ایاه مخْلصین له الدّین و لو کره الْمشْرکون که پاداش بسیار دارد، از جمله آنکه عبادت هزار ساله در نامه عملش بنویسند.
۵- در هر پنجشنبه این ماه دو رکعت نماز کند، در هر رکعت بعد از حمد صد مرتبه توحید و بعد از سلام صد بار صلوات بفرستد تا حق تعالى هر حاجتی که دارد، برآورد، از امر دین و دنیاى خود و روزه اش نیز فضیلت دارد و روایت شده که در هر روز پنجشنبه ماه شعبان آسمان‌ها را زینت مى‌کنند، پس ملائکه عرض مى‌کنند: خداوندا! بیامرز روزه‌داران این روز را و دعاى ایشان را مستجاب گردان، در خبر نبوى است که هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه دارد، حق تعالى بیست حاجت از حوائج دنیا و بیست حاجت از حاجت‌هاى آخرت او را برآورد.
۶- در این ماه صلوات بسیار فرستد.
۷- در هر روز از شعبان در وقت زوال و در شب نیمه آن صلوات مرْویه از حضرت امام زین العابدین (ع) را بخواند.
۲- هر روز ۷۰ مرتبه بگوید: اسْتغْفراللّه الّذى لا اله الاّ هو الرّحْمن الرّحیم الْحىّ الْقیوم و اتوب الیه و از روایات استفاده مى‌شود که بهترین دعا‌ها و ذکر‌ها در این ماه استغفار است و هر که هر روز از این ماه ۷۰ مرتبه استغفار کند مثل آن است که هفتاد هزار در ماه‌هاى دیگر استغفار کند.
۳- در این ماه صدقه بدهد، اگر چه به نصف دانه خرمایى باشد تا حق تعالى بدن او را بر آتش جهنم حرام گرداند، از حضرت صادق (ع) منقول است که از آن جناب سوال کردند از فضیلت روزه رجب فرمود: چرا غافلید از روزه شعبان، راوى عرض کرد: یابن رسول الله چه ثواب دارد کسى که یک روز از شعبان را روزه بدارد؟ فرمود: به خدا قسم! بهشت ثواب اوست، عرض کرد: یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار، هر که در ماه شعبان صدقه بدهد، حق تعالى آن صدقه و عمل خیر را تربیت کند، همچنان‌که یکى از شما شتر بچه‌اش را تربیت مى‌کند تا آنکه در روز قیامت به صاحبش برسد، در حالتى که به قدر کوه احد شده باشد.
۴- در تمام این ماه هزار بار بگوید: لا اله الا اللّه ولانعْبد الاّ ایاه مخْلصین له الدّین و لو کره الْمشْرکون که پاداش بسیار دارد، از جمله آنکه عبادت هزار ساله در نامه عملش بنویسند.
۵- در هر پنجشنبه این ماه دو رکعت نماز کند، در هر رکعت بعد از حمد صد مرتبه توحید و بعد از سلام صد بار صلوات بفرستد تا حق تعالى هر حاجتی که دارد، برآورد، از امر دین و دنیاى خود و روزه اش نیز فضیلت دارد و روایت شده که در هر روز پنجشنبه ماه شعبان آسمان‌ها را زینت مى‌کنند، پس ملائکه عرض مى‌کنند: خداوندا! بیامرز روزه‌داران این روز را و دعاى ایشان را مستجاب گردان، در خبر نبوى است که هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه دارد، حق تعالى بیست حاجت از حوائج دنیا و بیست حاجت از حاجت‌هاى آخرت او را برآورد.
۶- در این ماه صلوات بسیار فرستد.
۷- در هر روز از شعبان در وقت زوال و در شب نیمه آن صلوات مرْویه از حضرت امام زین العابدین (ع) را بخواند.
للّهمّ صلّ على محمّدٍ و آل محمّدٍ شجرة النّبوّة و موْضع الرّسالة و مخْتلف الْملائکة و معْدن الْعلْم و أهْل بیْت الْوحْی اللّهمّ صلّ على محمّدٍ و آل محمّدٍ الْفلْک الْجاریة فی اللّجج الْغامرة یأْمن منْ رکبها و یغْرق منْ ترکها الْمتقدّم لهمْ مارقٌ و الْمتأخّر عنْهمْ زاهقٌ و اللازم لهمْ لاحقٌ... (یک دوره اهلبیت شناسی) مفاتیح الجنان مراجعه فرمایید.
اللّهمّ صلّ على محمّدٍ و آل محمّدٍ و اسْمعْ دعائی إذا دعوْتک و اسْمعْ ندائی إذا نادیْتک و أقْبلْ علیّ إذا ناجیْتک فقدْ هربْت إلیْک و وقفْت بیْن یدیْک مسْتکیناً لک متضرّعاً إلیْک راجیاً لما لدیْک ثوابی و تعْلم ما فی نفْسی و تخْبر حاجتی و تعْرف ضمیری و لا یخْفى علیْک أمْر منْقلبی و مثْوای و ما أرید أنْ أبْدئ به منْ منْطقی و أتفوّه به منْ طلبتی و أرْجوه لعاقبتی و قدْ جرتْ مقادیرک علیّ یا سیّدی فیما یکون منّی إلى آخر عمْری منْ سریرتی و علانیتی و بیدک لا بید غیْرک زیادتی و نقْصی و نفْعی و ضرّی إلهی إنْ حرمْتنی فمنْ ذا الّذی یرْزقنی و إنْ خذلْتنی فمنْ ذا الّذی ینْصرنی.
خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و شنواى دعایم باش آنگاه که می‌خوانمت، و صدایم را بشنو گاهى که صدایت میکنم، و به من توجّه کن هنگامی که با تو مناجات می‌نمایم، همانا به سوى تو گریختم، و در حال درماندگى و زارى در برابرت ایستادم، پاداشى را که نزد توست امیدوارم، آنچه را که در درون دارم می‌دانى، بر حاجتم خبر دارى، نهانم را می‌شناسى، کار بازگشت به آخرت و خانه ابدی ام بر تو پوشیده نیست، و آنچه که میخواهم به زبان آرم، و خواهش خویش را بازگو کنم و هم آنچه را که براى عاقبتم امید دارم، بر تو پنهان نیست، همانا آنچه تقدیر نموده اى بر من اى آقاى من در آنچه که تا پایان عمر بر من فرود می‌آید از نهان و آشکارم جارى شده است، و تنها به دست توست نه به دست غیر تو فزونى و کاستی ام و سود و زیانم، خدایا! اگر محرومم کنى پس کیست آن که به من روزى دهد؟ و اگر خوارم سازى پس کیست آن که به من یارى رساند.
إلهی أعوذ بک منْ غضبک و حلول سخطک إلهی إنْ کنْت غیْر مسْتأْهلٍ لرحْمتک فأنْت أهْلٌ أنْ تجود علیّ بفضْل سعتک إلهی کأنّی بنفْسی واقفةٌ بیْن یدیْک و قدْ أظلّها حسْن توکّلی علیْک فقلْت [ففعلْت]ما أنْت أهْله و تغمّدْتنی بعفْوک إلهی إنْ عفوْت فمنْ أوْلى منْک بذلک و إنْ کان قدْ دنا أجلی و لمْ یدْننی [یدْن]منْک عملی فقدْ جعلْت الْإقْرار بالذّنْب إلیْک وسیلتی إلهی قدْ جرْت على نفْسی فی النّظر لها فلها الْویْل إنْ لمْ تغْفرْ لها إلهی لمْ یزلْ برّک علیّ أیّام حیاتی فلا تقْطعْ برّک عنّی فی مماتی إلهی کیْف آیس منْ حسْن نظرک لی بعْد مماتی و أنْت لمْ تولّنی [تولنی]إلّا الْجمیل فی حیاتی.
خدایا! به تو پناه می‌آورم از خشمت و از فرود آمدن غضبت.
خدایا! اگر شایسته رحمت نیستم، تو سزاوارى که بر من با فراوانى فضلت بخشش نمایى، خدایا! گویى من با همه هستی ام در برابرت ایستاده ام، درحالیکه حسن اعتمادم بر تو، بر وجودم سایه افکنده است، و آنچه را تو شایسته آنى بر من جارى کرده‌ای و مرا با عفوت پوشانده اى، خدایا! اگر گذشت کنى، چه کسى از تو سزاوارتر به آن است؟ و اگر مرگم نزدیک شده باشد و عملم مرا به تو نزدیک نکرده، اعترافم را به گناه وسیله خویش به بارگاهت قرار دادم.
خدایا بر نفسم در فرمانبرى از آن گناه بار کردم، پس واى بر او اگر او را نیامرزی، خدایا نیکی ات بر من در روزهاى زندگی ام پیوسته بود، پس نیکى خویش را در هنگام مرگم از من قطع مکن.
خدایا چگونه از حسن توجهت پس از مرگم ناامید شوم؟، درحالیکه در طول زندگی ام مرا جز به نیکى سرپرستى نکردى.
إلهی تولّ منْ أمْری ما أنْت أهْله و عدْ علیّ بفضْلک على مذْنبٍ قدْ غمره جهْله إلهی قدْ سترْت علیّ ذنوبا فی الدّنْیا و أنا أحْوج إلى ستْرها علیّ منْک فی الْأخْرى [إلهی قدْ أحْسنْت إلی]إذْ لمْ تظْهرْها لأحدٍ منْ عبادک الصّالحین فلا تفْضحْنی یوْم الْقیامة على رءوس الْأشْهاد إلهی جودک بسط أملی و عفْوک أفْضل منْ عملی إلهی فسرّنی بلقائک یوْم تقْضی فیه بیْن عبادک إلهی اعْتذاری إلیْک اعْتذار منْ لمْ یسْتغْن عنْ قبول عذْره فاقْبلْ عذْری یا أکْرم من اعْتذر إلیْه الْمسیئون.
خدایا کارم را چنان که سزاوار آنى بر عهده گیر، خدایا به سوى من با فضلت بازگرد، به سوى گناهکارى که جهلش سراپایش را پوشانده، خدایا گناهانى را در دنیا بر من پوشاندى، که بر پوشاندن آن در آخرت محتاج ترم، گناهم را در دنیا براى هیچیک از بندگان شایسته ات آشکار نکردى، پس مرا در قیامت در برابر دیدگان مردم رسوا مکن، خدایا جود تو آرزویم را گسترده ساخت، و عفو تو از عمل من برترى گرفت.
بار خدایا، روزى که در آن میان بندگانت حکم میکنى، مرا به دیدارت خوشحال کن.
خدایا عذرخواهى من از پیشگاهت عذرخواهى کسى است که از پذیرفتن عذرش بی نیاز نگشته، پس عذرم را بپذیر اى کریم‌ترین کسی که بدکاران از او پوزش خواستند.
إلهی لا تردّ حاجتی و لا تخیّبْ طمعی و لا تقْطعْ منْک رجائی و أملی إلهی لوْ أردْت هوانی لمْ تهْدنی و لوْ أردْت فضیحتی لمْ تعافنی إلهی ما أظنّک تردّنی فی حاجةٍ قدْ أفْنیْت عمری فی طلبها منْک إلهی فلک الْحمْد أبداً أبداً دائماً سرْمداً یزید و لا یبید کما تحبّ و ترْضى إلهی إنْ أخذْتنی بجرْمی أخذْتک بعفْوک و إنْ أخذْتنی بذنوبی أخذْتک بمغْفرتک و إنْ أدْخلْتنی النّار أعْلمْت أهْلها أنّی أحبّک إلهی إنْ کان صغر فی جنْب طاعتک عملی فقدْ کبر فی جنْب رجائک أملی إلهی کیْف أنْقلب منْ عنْدک بالْخیْبة محْروماً و قدْ کان حسْن ظنّی بجودک أنْ تقْلبنی بالنّجاة مرْحوما إلهی و قدْ أفْنیْت عمری فی شرّة السّهْو عنْک و أبْلیْت شبابی فی سکْرة التّباعد منْک إلهی فلمْ أسْتیْقظْ أیّام اغْتراری بک و رکونی إلى سبیل سخطک.
خدایا، حاجتم را برمگردان، و (طمع ام) را قرین نومیدى مساز، و امید و آرزویم را از خود مبر.
خدایا، اگر خواری ام را می‌خواستى، هدایتم نمی‌نمودى، و اگر رسوایی ام را خواسته بودى عافیتم نمی‌بخشیدى، خدایا، این گمان را به تو ندارم که مرا در حاجتى که عمرم را در طلبش سپرى کرده ام، از درگاهت بازگردانى.
خدایا تو را سپاس، سپاسى ابدى و جاودانه، همیشگى و بی پایان، سپاسى که افزون شود و نابود نگردد، آنگونه که پسندى و خشنود گردى، خدایا اگر مرا بر جرمم بگیرى، من نیز تو را به عفوت بگیرم، و اگر به گناهانم بنگرى، جز به آمرزشت ننگرم، و اگر مرا وارد دوزخ کنى، به اهل آن آگاهى دهم که تو را دوست دارم.
خدایا اگر عملم در برابر طاعتت کوچک بوده، همانا از سر امید به تو آرزویم بزرگ است.
خدایا چگونه از بارگاهت با نومیدى و محرومیت بازگردم، درحالی که خوش گمانی ام به بخشش وجودت این بوده که مرا نجات یافته و بخشیده باز می‌گردانى، خدایا عمرم را در آزمندى غفلت از تو نابود ساختم، و جوانی ام را در مستى دورى از تو پیر نمودم.
خدایا در روزگار غرور نسبت به تو، بیدار نشدم و گاه تمایلم به سوى خشم تو آگاه نگشتم.
إلهی و أنا عبْدک و ابْن عبْدک قائمٌ بیْن یدیْک متوسّلٌ بکرمک إلیْک إلهی أنا عبْدٌ أتنصّل إلیْک ممّا کنْت أواجهک به منْ قلّة اسْتحْیائی منْ نظرک و أطْلب الْعفْو منْک إذ الْعفْو نعْتٌ لکرمک إلهی لمْ یکنْ لی حوْلٌ فأنْتقل به عنْ معْصیتک إلا فی وقْتٍ أیْقظْتنی لمحبّتک و کما أردْت أنْ أکون کنْت فشکرْتک بإدْخالی فی کرمک و لتطْهیر قلْبی منْ أوْساخ الْغفْلة عنْک إلهی انْظرْ إلیّ نظر منْ نادیْته فأجابک و اسْتعْملْته بمعونتک فأطاعک یا قریباً لا یبْعد عن الْمغْترّ به و یا جواداً لا یبْخل عمّنْ رجا ثوابه إلهی هبْ لی قلْباً یدْنیه منْک شوْقه و لساناً یرْفع إلیْک صدْقه و نظراً یقرّبه منْک حقّه إلهی إنّ منْ تعرّف بک غیْر مجْهولٍ و منْ لاذ بک غیْر مخْذولٍ و منْ أقْبلْت علیْه غیْر ممْلوکٍ [ممْلولٍ].
خدایا و من بنده تو و فرزند بنده توام، در برابرت ایستاده ام، به کرمت به حضرت تو متوسّلم.
خدایا، بنده‌ای هستم، که به درگاهت از آنچه که با آن با تو روبرو بوده ام از کمى حیایم از مراقبتت نسبت به من بیزارى میجویم و از تو درخواست گذشت میکنم، زیرا گذشت صفتى درخور کرم توست.
خدایا برایم نیرویى نیست که خود را بوسیله آن از عرصه نافرمانی ات بیرون برم، مگر آنگاه که به محبّتت بیدارم سازى، و آنچنان که خواستى باشم، پس تو را شکر گذارم، براى اینکه در آستان کرمت واردم کردى، و هم اینکه دلم را از آلایه هاى غفلت از حضرتت پاک نمودى.
خدایا بر من نظر کن، نظر به کسی که صدایش کردى و تو را اجابت کرد، و به یاری ات به کارش گماشتى و او از تو اطاعت کرد، اى نزدیکى که از فریفتگان دور نمی‌شود، و اى سخاوتمندی که از امید بستگان به پاداشش دریغ نمی‌ورزد.
خدایا، قلبى به من عنایت کن، که اشتیاقش او را به تو نزدیک کند، و زبانى که صدقش به جانب تو بالا برده شود؛ و نگاهى که حق بودن او را به تو نزدیک نماید، خدایا، کسی که به تو شناخته شد، ناشناخته نیست، و آن که به تو پناهنده شد خوار نیست، و هرکه را تو به او روى آورى برده نیست.
إلهی إنّ من انْتهج بک لمسْتنیرٌ و إنّ من اعْتصم بک لمسْتجیرٌ و قدْ لذْت بک یا إلهی فلا تخیّبْ ظنّی منْ رحْمتک و لا تحْجبْنی عنْ رأْفتک إلهی أقمْنی فی أهْل ولایتک مقام منْ رجا الزّیادة منْ محبّتک إلهی و ألْهمْنی ولهاً بذکْرک إلى ذکْرک و همّتی فی روْح نجاح أسْمائک و محلّ قدْسک إلهی بک علیْک إلا ألْحقْتنی بمحلّ أهْل طاعتک و الْمثْوى الصّالح منْ مرْضاتک فإنّی لا أقْدر لنفْسی دفْعاً و لا أمْلک لها نفْعاً إلهی أنا عبْدک الضّعیف الْمذْنب و ممْلوکک الْمنیب [الْمعیب]فلا تجْعلْنی ممّنْ صرفْت عنْه وجْهک و حجبه سهْوه عنْ عفْوک إلهی هبْ لی کمال الأنْقطاع إلیْک و أنرْ أبْصار قلوبنا بضیاء نظرها إلیْک حتّى تخْرق أبْصار الْقلوب حجب النّور فتصل إلى معْدن الْعظمة و تصیر أرْواحنا معلّقةً بعزّ قدْسک إلهی و اجْعلْنی ممّنْ نادیْته فأجابک و لاحظْته فصعق لجلالک فناجیْته سرّا و عمل لک جهْرا.
خدایا، آن که به تو راه جوید راهش روشن است، و آن که به تو پناه جوید در پناه توست، و من به تو پناه آوردم اى خداى من، پس گمانم را از رحمتت ناامید مساز، و از مهربانی ات محرومم مکن، خدایا، در میان اهل ولایتت برنشانم، نشاندن آن که به افزون شدن محبّتت امید بسته، خدایا، شیفتگى به ذکرت را پیوسته به من الهام فرما، و همّتم را در نسیم کامیابى نامهایت و جایگاه قدست قرار ده.
خدایا به حق خودت بر خودت، مرا به جایگاه اهل طاعتت، و جایگاه شایسته بر ساخته از خشنودی ات برسان، زیراکه من نه بر دفعى از خود قدرت دارم، و نه بر نفع خویش مالک هستم.
خدایا، من بنده ناتوان گنهکار توام، و مملوک توبه کننده به پیشگاهت، مرا از کسانی که رویت را از آنان برگرداندى قرار مده، و نه از کسانى که غفلتشان از بخششت محرومشان نموده.
خداى کمال جدایى از مخلوقات را، براى رسیدن کامل به خودت به من ارزانى کن، و دیدگان دلهایمان را به پرتو نگاه به سوى خویش روشن کن، تا دیدگان دل پرده‌های نور را دریده و به سرچشمه عظمت دست یابد، و جانهایمان آویخته به شکوه قدست گردد، خدایا مرا از کسانى قرار ده که آوازشان دادى، پس پاسخت دادند، به آن‌ها توجه فرمودى، پس در برابر بزرگی ات مدهوش شدند، و با آنان راز پنهان گفتى و آنان آشکارا براى تو کار کردند.
إلهی لمْ أسلّطْ على حسْن ظنّی قنوط الْإیاس و لا انْقطع رجائی منْ جمیل کرمک إلهی إنْ کانت الْخطایا قدْ أسْقطتْنی لدیْک فاصْفحْ عنّی بحسْن توکّلی علیْک إلهی إنْ حطّتْنی الذّنوب منْ مکارم لطْفک فقدْ نبّهنی الْیقین إلى کرم عطْفک إلهی إنْ أنامتْنی الْغفْلة عن الاسْتعْداد للقائک فقدْ نبّهتْنی الْمعْرفة بکرم آلائک إلهی إنْ دعانی إلى النّار عظیم عقابک فقدْ دعانی إلى الْجنّة جزیل ثوابک إلهی فلک أسْأل و إلیْک أبْتهل و أرْغب و أسْألک أنْ تصلّی على محمّدٍ و آل محمّدٍ و أنْ تجْعلنی ممّنْ یدیم ذکْرک و لا ینْقض عهْدک و لا یغْفل عنْ شکْرک و لا یسْتخفّ بأمْرک إلهی و ألْحقْنی بنور عزّک الْأبْهج فأکون لک عارفا و عنْ سواک منْحرفاً و منْک خائفاً مراقباً یا ذا الْجلال و الْإکْرام و صلّى اللّه على محمّدٍ رسوله و آله الطّاهرین و سلّم تسْلیما کثیرا.
خدایا بر خوش بینی ام ناامیدى و یأس را چیره نسازم، و امیدم از زیبایى کرمت نبرد. خدایا گر خطاهایم مرا از نظرت انداخته، به خاطر حسن اعتمادم بر تو از من چشم پوشى کن.
خدایا، اگر گناهان از جایگاه مکارم لطفت مرا پائین آورده، اما یقین به کرم عنایتت هوشیارم نموده. خدایا اگر غفلت از آماده شدن براى دیدارت به خوابم فرو برده، ولى معرفت به نعمت هاى کریمانه ات مرا بیدار ساخته است.
خدایا اگر بزرگى مجازاتت مرا به سوى آتش فرا خوانده، هرآینه ثواب برجسته ات مرا به سوى بهشت خوانده است، خدایا از تو درخواست میکنم، و به پیشگاهت زارى نموده، و رغبت می‌ورزم، و از تو میخواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و مرا از کسانى قرار دهى که ذکرت را همواره بر زبان دارند، و پیمانت را نمی‌شکنند، و از سپاست غافل نمی‌شوند، و فرمانت را سبک نمی‌شمارند، خدایا مرا به نور عزّت بسیار زیبایت برسان تا عارف به وجودت گردم، و از غیر تو روی گردان شود، و از تو هراسان و برحذر باشم، اى داراى بزرگى و بزرگوارى، و درود خدا و سلام بسیار او بر محمّد فرستاده اش، و برخاندان پاکش باد.
این رازونیاز از مناجات هاى جلیل القدر أئمة (ع) بوده، و مشتمل بر مضامین بسیار بلندى است، و هرگاه که حضور قلبى باشد خواندن آن مناسب است.
مهمترین رویدا‌های ماه شعبان عبارتند از:
سوم شعبان؛ ولادت امام حسین (ع)
۸- صدقه دادن در این ماه، اگر چه به اندازه نصف دانه خرمایى باشد، خوب است و خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام می‌کند.
۹- از جمله اعمالی که در ماه شعبان به آن سفارش شده تمرین سکوت برای اندیشیدن درخویش است و آماده شدن برای بهره برداری بهتر از ماه رمضان.
۹- از جمله اعمالی که در ماه شعبان به آن سفارش شده تمرین سکوت برای اندیشیدن درخویش است و آماده شدن برای بهره برداری بهتر از ماه رمضان.
مناجات ائمه (ع) در ماه شعبان
این مناجات را که از ابن خالویه روایت شده بخواند به گفته او این مناجات حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام و امامان پس از اوست، که در ماه شعبان می‌خواندند:
اللّهمّ صلّ على محمّدٍ و آل محمّدٍ و اسْمعْ دعائی إذا دعوْتک و اسْمعْ ندائی إذا نادیْتک و أقْبلْ علیّ إذا ناجیْتک فقدْ هربْت إلیْک و وقفْت بیْن یدیْک مسْتکیناً لک متضرّعاً إلیْک راجیاً لما لدیْک ثوابی و تعْلم ما فی نفْسی و تخْبر حاجتی و تعْرف ضمیری و لا یخْفى علیْک أمْر منْقلبی و مثْوای و ما أرید أنْ أبْدئ به منْ منْطقی و أتفوّه به منْ طلبتی و أرْجوه لعاقبتی و قدْ جرتْ مقادیرک علیّ یا سیّدی فیما یکون منّی إلى آخر عمْری منْ سریرتی و علانیتی و بیدک لا بید غیْرک زیادتی و نقْصی و نفْعی و ضرّی إلهی إنْ حرمْتنی فمنْ ذا الّذی یرْزقنی و إنْ خذلْتنی فمنْ ذا الّذی ینْصرنی.
خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و شنواى دعایم باش آنگاه که می‌خوانمت، و صدایم را بشنو گاهى که صدایت میکنم، و به من توجّه کن هنگامی که با تو مناجات می‌نمایم، همانا به سوى تو گریختم، و در حال درماندگى و زارى در برابرت ایستادم، پاداشى را که نزد توست امیدوارم، آنچه را که در درون دارم می‌دانى، بر حاجتم خبر دارى، نهانم را می‌شناسى، کار بازگشت به آخرت و خانه ابدی ام بر تو پوشیده نیست، و آنچه که میخواهم به زبان آرم، و خواهش خویش را بازگو کنم و هم آنچه را که براى عاقبتم امید دارم، بر تو پنهان نیست، همانا آنچه تقدیر نموده اى بر من اى آقاى من در آنچه که تا پایان عمر بر من فرود می‌آید از نهان و آشکارم جارى شده است، و تنها به دست توست نه به دست غیر تو فزونى و کاستی ام و سود و زیانم، خدایا! اگر محرومم کنى پس کیست آن که به من روزى دهد؟ و اگر خوارم سازى پس کیست آن که به من یارى رساند.
إلهی أعوذ بک منْ غضبک و حلول سخطک إلهی إنْ کنْت غیْر مسْتأْهلٍ لرحْمتک فأنْت أهْلٌ أنْ تجود علیّ بفضْل سعتک إلهی کأنّی بنفْسی واقفةٌ بیْن یدیْک و قدْ أظلّها حسْن توکّلی علیْک فقلْت [ففعلْت]ما أنْت أهْله و تغمّدْتنی بعفْوک إلهی إنْ عفوْت فمنْ أوْلى منْک بذلک و إنْ کان قدْ دنا أجلی و لمْ یدْننی [یدْن]منْک عملی فقدْ جعلْت الْإقْرار بالذّنْب إلیْک وسیلتی إلهی قدْ جرْت على نفْسی فی النّظر لها فلها الْویْل إنْ لمْ تغْفرْ لها إلهی لمْ یزلْ برّک علیّ أیّام حیاتی فلا تقْطعْ برّک عنّی فی مماتی إلهی کیْف آیس منْ حسْن نظرک لی بعْد مماتی و أنْت لمْ تولّنی [تولنی]إلّا الْجمیل فی حیاتی.
خدایا! به تو پناه می‌آورم از خشمت و از فرود آمدن غضبت.
خدایا! اگر شایسته رحمت نیستم، تو سزاوارى که بر من با فراوانى فضلت بخشش نمایى، خدایا! گویى من با همه هستی ام در برابرت ایستاده ام، درحالیکه حسن اعتمادم بر تو، بر وجودم سایه افکنده است، و آنچه را تو شایسته آنى بر من جارى کرده‌ای و مرا با عفوت پوشانده اى، خدایا! اگر گذشت کنى، چه کسى از تو سزاوارتر به آن است؟ و اگر مرگم نزدیک شده باشد و عملم مرا به تو نزدیک نکرده، اعترافم را به گناه وسیله خویش به بارگاهت قرار دادم.
خدایا بر نفسم در فرمانبرى از آن گناه بار کردم، پس واى بر او اگر او را نیامرزی، خدایا نیکی ات بر من در روزهاى زندگی ام پیوسته بود، پس نیکى خویش را در هنگام مرگم از من قطع مکن.
خدایا چگونه از حسن توجهت پس از مرگم ناامید شوم؟، درحالیکه در طول زندگی ام مرا جز به نیکى سرپرستى نکردى.
إلهی تولّ منْ أمْری ما أنْت أهْله و عدْ علیّ بفضْلک على مذْنبٍ قدْ غمره جهْله إلهی قدْ سترْت علیّ ذنوبا فی الدّنْیا و أنا أحْوج إلى ستْرها علیّ منْک فی الْأخْرى [إلهی قدْ أحْسنْت إلی]إذْ لمْ تظْهرْها لأحدٍ منْ عبادک الصّالحین فلا تفْضحْنی یوْم الْقیامة على رءوس الْأشْهاد إلهی جودک بسط أملی و عفْوک أفْضل منْ عملی إلهی فسرّنی بلقائک یوْم تقْضی فیه بیْن عبادک إلهی اعْتذاری إلیْک اعْتذار منْ لمْ یسْتغْن عنْ قبول عذْره فاقْبلْ عذْری یا أکْرم من اعْتذر إلیْه الْمسیئون.
خدایا کارم را چنان که سزاوار آنى بر عهده گیر، خدایا به سوى من با فضلت بازگرد، به سوى گناهکارى که جهلش سراپایش را پوشانده، خدایا گناهانى را در دنیا بر من پوشاندى، که بر پوشاندن آن در آخرت محتاج ترم، گناهم را در دنیا براى هیچیک از بندگان شایسته ات آشکار نکردى، پس مرا در قیامت در برابر دیدگان مردم رسوا مکن، خدایا جود تو آرزویم را گسترده ساخت، و عفو تو از عمل من برترى گرفت.
بار خدایا، روزى که در آن میان بندگانت حکم میکنى، مرا به دیدارت خوشحال کن.
خدایا عذرخواهى من از پیشگاهت عذرخواهى کسى است که از پذیرفتن عذرش بی نیاز نگشته، پس عذرم را بپذیر اى کریم‌ترین کسی که بدکاران از او پوزش خواستند.
إلهی لا تردّ حاجتی و لا تخیّبْ طمعی و لا تقْطعْ منْک رجائی و أملی إلهی لوْ أردْت هوانی لمْ تهْدنی و لوْ أردْت فضیحتی لمْ تعافنی إلهی ما أظنّک تردّنی فی حاجةٍ قدْ أفْنیْت عمری فی طلبها منْک إلهی فلک الْحمْد أبداً أبداً دائماً سرْمداً یزید و لا یبید کما تحبّ و ترْضى إلهی إنْ أخذْتنی بجرْمی أخذْتک بعفْوک و إنْ أخذْتنی بذنوبی أخذْتک بمغْفرتک و إنْ أدْخلْتنی النّار أعْلمْت أهْلها أنّی أحبّک إلهی إنْ کان صغر فی جنْب طاعتک عملی فقدْ کبر فی جنْب رجائک أملی إلهی کیْف أنْقلب منْ عنْدک بالْخیْبة محْروماً و قدْ کان حسْن ظنّی بجودک أنْ تقْلبنی بالنّجاة مرْحوما إلهی و قدْ أفْنیْت عمری فی شرّة السّهْو عنْک و أبْلیْت شبابی فی سکْرة التّباعد منْک إلهی فلمْ أسْتیْقظْ أیّام اغْتراری بک و رکونی إلى سبیل سخطک.
خدایا، حاجتم را برمگردان، و (طمع ام) را قرین نومیدى مساز، و امید و آرزویم را از خود مبر.
خدایا، اگر خواری ام را می‌خواستى، هدایتم نمی‌نمودى، و اگر رسوایی ام را خواسته بودى عافیتم نمی‌بخشیدى، خدایا، این گمان را به تو ندارم که مرا در حاجتى که عمرم را در طلبش سپرى کرده ام، از درگاهت بازگردانى.
خدایا تو را سپاس، سپاسى ابدى و جاودانه، همیشگى و بی پایان، سپاسى که افزون شود و نابود نگردد، آنگونه که پسندى و خشنود گردى، خدایا اگر مرا بر جرمم بگیرى، من نیز تو را به عفوت بگیرم، و اگر به گناهانم بنگرى، جز به آمرزشت ننگرم، و اگر مرا وارد دوزخ کنى، به اهل آن آگاهى دهم که تو را دوست دارم.
خدایا اگر عملم در برابر طاعتت کوچک بوده، همانا از سر امید به تو آرزویم بزرگ است.
خدایا چگونه از بارگاهت با نومیدى و محرومیت بازگردم، درحالی که خوش گمانی ام به بخشش وجودت این بوده که مرا نجات یافته و بخشیده باز می‌گردانى، خدایا عمرم را در آزمندى غفلت از تو نابود ساختم، و جوانی ام را در مستى دورى از تو پیر نمودم.
خدایا در روزگار غرور نسبت به تو، بیدار نشدم و گاه تمایلم به سوى خشم تو آگاه نگشتم.
إلهی و أنا عبْدک و ابْن عبْدک قائمٌ بیْن یدیْک متوسّلٌ بکرمک إلیْک إلهی أنا عبْدٌ أتنصّل إلیْک ممّا کنْت أواجهک به منْ قلّة اسْتحْیائی منْ نظرک و أطْلب الْعفْو منْک إذ الْعفْو نعْتٌ لکرمک إلهی لمْ یکنْ لی حوْلٌ فأنْتقل به عنْ معْصیتک إلا فی وقْتٍ أیْقظْتنی لمحبّتک و کما أردْت أنْ أکون کنْت فشکرْتک بإدْخالی فی کرمک و لتطْهیر قلْبی منْ أوْساخ الْغفْلة عنْک إلهی انْظرْ إلیّ نظر منْ نادیْته فأجابک و اسْتعْملْته بمعونتک فأطاعک یا قریباً لا یبْعد عن الْمغْترّ به و یا جواداً لا یبْخل عمّنْ رجا ثوابه إلهی هبْ لی قلْباً یدْنیه منْک شوْقه و لساناً یرْفع إلیْک صدْقه و نظراً یقرّبه منْک حقّه إلهی إنّ منْ تعرّف بک غیْر مجْهولٍ و منْ لاذ بک غیْر مخْذولٍ و منْ أقْبلْت علیْه غیْر ممْلوکٍ [ممْلولٍ].
خدایا و من بنده تو و فرزند بنده توام، در برابرت ایستاده ام، به کرمت به حضرت تو متوسّلم.
خدایا، بنده‌ای هستم، که به درگاهت از آنچه که با آن با تو روبرو بوده ام از کمى حیایم از مراقبتت نسبت به من بیزارى میجویم و از تو درخواست گذشت میکنم، زیرا گذشت صفتى درخور کرم توست.
خدایا برایم نیرویى نیست که خود را بوسیله آن از عرصه نافرمانی ات بیرون برم، مگر آنگاه که به محبّتت بیدارم سازى، و آنچنان که خواستى باشم، پس تو را شکر گذارم، براى اینکه در آستان کرمت واردم کردى، و هم اینکه دلم را از آلایه هاى غفلت از حضرتت پاک نمودى.
خدایا بر من نظر کن، نظر به کسی که صدایش کردى و تو را اجابت کرد، و به یاری ات به کارش گماشتى و او از تو اطاعت کرد، اى نزدیکى که از فریفتگان دور نمی‌شود، و اى سخاوتمندی که از امید بستگان به پاداشش دریغ نمی‌ورزد.
خدایا، قلبى به من عنایت کن، که اشتیاقش او را به تو نزدیک کند، و زبانى که صدقش به جانب تو بالا برده شود؛ و نگاهى که حق بودن او را به تو نزدیک نماید، خدایا، کسی که به تو شناخته شد، ناشناخته نیست، و آن که به تو پناهنده شد خوار نیست، و هرکه را تو به او روى آورى برده نیست.
إلهی إنّ من انْتهج بک لمسْتنیرٌ و إنّ من اعْتصم بک لمسْتجیرٌ و قدْ لذْت بک یا إلهی فلا تخیّبْ ظنّی منْ رحْمتک و لا تحْجبْنی عنْ رأْفتک إلهی أقمْنی فی أهْل ولایتک مقام منْ رجا الزّیادة منْ محبّتک إلهی و ألْهمْنی ولهاً بذکْرک إلى ذکْرک و همّتی فی روْح نجاح أسْمائک و محلّ قدْسک إلهی بک علیْک إلا ألْحقْتنی بمحلّ أهْل طاعتک و الْمثْوى الصّالح منْ مرْضاتک فإنّی لا أقْدر لنفْسی دفْعاً و لا أمْلک لها نفْعاً إلهی أنا عبْدک الضّعیف الْمذْنب و ممْلوکک الْمنیب [الْمعیب]فلا تجْعلْنی ممّنْ صرفْت عنْه وجْهک و حجبه سهْوه عنْ عفْوک إلهی هبْ لی کمال الأنْقطاع إلیْک و أنرْ أبْصار قلوبنا بضیاء نظرها إلیْک حتّى تخْرق أبْصار الْقلوب حجب النّور فتصل إلى معْدن الْعظمة و تصیر أرْواحنا معلّقةً بعزّ قدْسک إلهی و اجْعلْنی ممّنْ نادیْته فأجابک و لاحظْته فصعق لجلالک فناجیْته سرّا و عمل لک جهْرا.
خدایا، آن که به تو راه جوید راهش روشن است، و آن که به تو پناه جوید در پناه توست، و من به تو پناه آوردم اى خداى من، پس گمانم را از رحمتت ناامید مساز، و از مهربانی ات محرومم مکن، خدایا، در میان اهل ولایتت برنشانم، نشاندن آن که به افزون شدن محبّتت امید بسته، خدایا، شیفتگى به ذکرت را پیوسته به من الهام فرما، و همّتم را در نسیم کامیابى نامهایت و جایگاه قدست قرار ده.
خدایا به حق خودت بر خودت، مرا به جایگاه اهل طاعتت، و جایگاه شایسته بر ساخته از خشنودی ات برسان، زیراکه من نه بر دفعى از خود قدرت دارم، و نه بر نفع خویش مالک هستم.
خدایا، من بنده ناتوان گنهکار توام، و مملوک توبه کننده به پیشگاهت، مرا از کسانی که رویت را از آنان برگرداندى قرار مده، و نه از کسانى که غفلتشان از بخششت محرومشان نموده.
خداى کمال جدایى از مخلوقات را، براى رسیدن کامل به خودت به من ارزانى کن، و دیدگان دلهایمان را به پرتو نگاه به سوى خویش روشن کن، تا دیدگان دل پرده‌های نور را دریده و به سرچشمه عظمت دست یابد، و جانهایمان آویخته به شکوه قدست گردد، خدایا مرا از کسانى قرار ده که آوازشان دادى، پس پاسخت دادند، به آن‌ها توجه فرمودى، پس در برابر بزرگی ات مدهوش شدند، و با آنان راز پنهان گفتى و آنان آشکارا براى تو کار کردند.
إلهی لمْ أسلّطْ على حسْن ظنّی قنوط الْإیاس و لا انْقطع رجائی منْ جمیل کرمک إلهی إنْ کانت الْخطایا قدْ أسْقطتْنی لدیْک فاصْفحْ عنّی بحسْن توکّلی علیْک إلهی إنْ حطّتْنی الذّنوب منْ مکارم لطْفک فقدْ نبّهنی الْیقین إلى کرم عطْفک إلهی إنْ أنامتْنی الْغفْلة عن الاسْتعْداد للقائک فقدْ نبّهتْنی الْمعْرفة بکرم آلائک إلهی إنْ دعانی إلى النّار عظیم عقابک فقدْ دعانی إلى الْجنّة جزیل ثوابک إلهی فلک أسْأل و إلیْک أبْتهل و أرْغب و أسْألک أنْ تصلّی على محمّدٍ و آل محمّدٍ و أنْ تجْعلنی ممّنْ یدیم ذکْرک و لا ینْقض عهْدک و لا یغْفل عنْ شکْرک و لا یسْتخفّ بأمْرک إلهی و ألْحقْنی بنور عزّک الْأبْهج فأکون لک عارفا و عنْ سواک منْحرفاً و منْک خائفاً مراقباً یا ذا الْجلال و الْإکْرام و صلّى اللّه على محمّدٍ رسوله و آله الطّاهرین و سلّم تسْلیما کثیرا.
خدایا بر خوش بینی ام ناامیدى و یأس را چیره نسازم، و امیدم از زیبایى کرمت نبرد. خدایا گر خطاهایم مرا از نظرت انداخته، به خاطر حسن اعتمادم بر تو از من چشم پوشى کن.
خدایا، اگر گناهان از جایگاه مکارم لطفت مرا پائین آورده، اما یقین به کرم عنایتت هوشیارم نموده. خدایا اگر غفلت از آماده شدن براى دیدارت به خوابم فرو برده، ولى معرفت به نعمت هاى کریمانه ات مرا بیدار ساخته است.
خدایا اگر بزرگى مجازاتت مرا به سوى آتش فرا خوانده، هرآینه ثواب برجسته ات مرا به سوى بهشت خوانده است، خدایا از تو درخواست میکنم، و به پیشگاهت زارى نموده، و رغبت می‌ورزم، و از تو میخواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى، و مرا از کسانى قرار دهى که ذکرت را همواره بر زبان دارند، و پیمانت را نمی‌شکنند، و از سپاست غافل نمی‌شوند، و فرمانت را سبک نمی‌شمارند، خدایا مرا به نور عزّت بسیار زیبایت برسان تا عارف به وجودت گردم، و از غیر تو روی گردان شود، و از تو هراسان و برحذر باشم، اى داراى بزرگى و بزرگوارى، و درود خدا و سلام بسیار او بر محمّد فرستاده اش، و برخاندان پاکش باد.
این رازونیاز از مناجات هاى جلیل القدر أئمة (ع) بوده، و مشتمل بر مضامین بسیار بلندى است، و هرگاه که حضور قلبى باشد خواندن آن مناسب است.
مهمترین رویدا‌های ماه شعبان عبارتند از:
سوم شعبان؛ ولادت امام حسین (ع)
روز سوّم شعبان روز بسیار مبارکى است، شیخ طوسى در کتاب «مصباح» فرموده است: در این روز حضرت حسین بن على علیهما السّلام متولّد شد، و در چنین روزى توقیع [دست نوشت]شریف به سوى قاسم بن علاء همدانى وکیل حضرت امام حسن عسکرى علیه السّلام بیرون آمد که: مولایمان امام حسین علیه السّلام در روز پنجشنبه سوم شعبان متولّد شد، پس آن روز را روزه بگیر، و این دعا را بخوان:
اللّهمّ إنّی أسْألک بحقّ الْموْلود فی هذا الْیوْم الْموْعود بشهادته قبْل اسْتهْلاله و ولادته بکتْه السّماء و منْ فیها و الْأرْض و منْ علیْها و لمّا یطأْ [یطأْ]لابتیْها قتیل الْعبْرة و سیّد الْأسْرة الْممْدود بالنّصْرة یوْم الْکرّة الْمعوّض منْ قتْله أنّ الْأئمّة منْ نسْله و الشّفاء فی ترْبته و الْفوْز معه فی أوْبته و الْأوْصیاء منْ عتْرته بعْد قائمهمْ و غیْبته حتّى یدْرکوا الْأوْتار و یثْأروا الثّار و یرْضوا الْجبّار و یکونوا خیْر أنْصارٍ صلّى اللّه علیْهمْ مع اخْتلاف اللّیْل و النّهار اللّهمّ فبحقّهمْ إلیْک أتوسّل و أسْأل سؤال مقْترفٍ معْترفٍ مسی ءٍ إلى نفْسه ممّا فرّط فی یوْمه و أمْسه یسْألک الْعصْمة إلى محلّ رمْسه.
خدایا از تو مى خواهم به حق مولود د. راین روز، که به شهادتش وعده داده شد پیش از برخاستن صدایش و قبل از ولادتش، آسمان و هرکه در آن است، زمین و هر که بر آن است بر او گریست درحالى که هنوز قدم در جهان نگذاشته بود، کشته اشک، سرور خاندان، مددیافته به یارى، روز بازگشت، پاداش شهادتش اینکه امامان از نسل اویند، و شفا در کام اوست، و پیروزى با اوست درگاه بازگشتش، و جانشینان از خاندانش پس از قیام کننده شان و غیبت او، تا انتقام گیرند و خون خواهى نمایند، و حضرت جبّار را خشنود سازند و بهترین یاران دین حق شوند، درود خدا بر ایشان همگام با رفت وآمد شب و روز.
خدایا! به حق آنان به تو توسّل میجویم و از تو درخواست میکنم درخواست گنهکار معترف به گناه و بد کرده به خود با امورى که در امروز دیروزش کوتاهى نموده، از تو تا هنگام رفتن در گورش پناه می‌خواهد.
اللّهمّ فصلّ على محمّدٍ و عتْرته و احْشرْنا فی زمْرته و بوّئْنا معه دار الْکرامة و محلّ الْإقامة اللّهمّ و کما أکْرمْتنا بمعْرفته فأکْرمْنا بزلْفته و ارْزقْنا مرافقته و سابقته و اجْعلْنا ممّنْ یسلّم لأمْره و یکْثر الصّلاة علیْه عنْد ذکْره و على جمیع أوْصیائه و أهْل أصْفیائه الْممْدودین منْک بالْعدد الاثْنیْ عشر النّجوم الزّهر و الْحجج على جمیع الْبشر اللّهمّ و هبْ لنا فی هذا الْیوْم خیْر موْهبةٍ و أنْجحْ لنا فیه کلّ طلبةٍ کما وهبْت الْحسیْن لمحمّدٍ جدّه و عاذ فطْرس بمهْده فنحْن عائذون بقبْره منْ بعْده نشْهد ترْبته و ننْتظر أوْبته آمین ربّ الْعالمین.
خدایا! بر محمّد و خاندانش درود فرست، و ما را در جمع او محشور کن، و همراه وى در بهشت و جایگاه ابدى جاى ده.
خدایا! همچنان که ما را به شناسایى اش گرامى داشتى پس ما را به تقرّب به آن حضرت گرامى دار، و رفاقت و سابقه محبّت با او را روزی ما فرما، و ما را از کسانى قرار ده که فرمانش را تسلیم مى شوند، و به هنگام بردن نامش صلوات زیاد بر او میفرستند، و هم بر همه جانشینان و خاندان برگزیده اش، آن یارى شدگان از سوى تو به عدد دوازده، آن ستارگان درخشانند، و حجّتهاى الهى بر تمام بشر، خدایا! ببخش بر ما در این روز بهترین بخشش را، و برآور براى ما هر خواسته اى را، چنان که حسین را به محمّد بخشیدى، و فطرس به گهواره اش پناهنده شد، و ما پناهنده به مزار اوییم پس از شهادتش، بر تربتش حاضر مى شویم و بازگشتش را انتظار مى کشیم، آمین اى پروردگار جهانیان.
بعد از این دعا، میخوانى دعاى امام حسین علیه السّلام را، و این اخرین دعاى آن حضرت است در روزى که دشمنانش فزونى گرفتند، یعنى روز عاشورا
اللّهمّ أنْت متعالی الْمکان عظیم الْجبروت شدید الْمحال غنیٌّ عن الْخلائق عریض الْکبْریاء قادرٌ على ما تشاء قریب الرّحْمة صادق الْوعْد سابغ النّعْمة حسن الْبلاء قریبٌ إذا دعیت محیطٌ بما خلقْت قابل التّوْبة لمنْ تاب إلیْک قادرٌ على ما أردْت و مدْرکٌ ما طلبْت و شکورٌ إذا شکرْت و ذکورٌ إذا ذکرْت أدْعوک محْتاجا و أرْغب إلیْک فقیرا و أفْزع إلیْک خائفا و أبْکی إلیْک مکْروبا و أسْتعین بک ضعیفا و أتوکّل علیْک کافیا احْکمْ بیْننا و بیْن قوْمنا [بالْحق]فإنّهمْ غرّونا و خدعونا و خذلونا و غدروا بنا و قتلونا و نحْن عتْرة نبیّک و ولد [ولْد]حبیبک محمّد بْن عبْد اللّه الّذی اصْطفیْته بالرّسالة و ائْتمنْته على وحْیک فاجْعلْ لنا منْ أمْرنا فرجا و مخْرجا برحْمتک یا أرْحم الرّاحمین.
خدایا تو بلندمرتبه و بزرگ جبروتى و در عذاب بس سخت گیری، از آفریدگان بى نیازى، کبریایی ات فراگیر است، بر هرچه میخواهى توانایى، رحمتت به بندگان نزدیک است، وعده ات راست، نعمتت کامل، و آزمونت نیکوست، هنگامیکه خوانده شوى بسیار نزدیکى، به آنچه آفریدى احاطه دارى، براى آن که توبه کند پذیراى توبه اى، بر هرچه اراده کنى توانایى، و آنچه را بجویى به دست آورى، هرگاه سپاس شوى، سپاس پذیرى، و هرگاه یاد شوى یاد کنى، از سر نیاز تو را میخوانم، و با احتیاج به سوى تو میل میکنم، و بیمناک به جانب تو پناه مى آورم و غمگین به درگاهت گریه میکنم، و در کمال ناتوانى از تو کمک میخواهم، و براى کفایت امورم بر تو توکّل مى نمایم، بین ما و بین قوم ما [به حق]داورى کن که آنان ما را فریفتند، و به ما نیرنگ زدند و از یارى ما دست کشیدند، و با ما بى وفایى نمودند و ما را کشتند، و حال آنکه ما عترت پیامبر تو، و فرزند محبوب تو محمّد بن عبد اللّه هستیم، آن که او را به رسالت برگزیدى، و بر وحى خود امین قرار دادى، در کار ما گشایش و راه رهایى از مشکل قرار ده، به مهرت اى مهربان‌ترین مهربانان.
ابن عیّاش گفت: از حسین بن على بن سفیان بزوفرى شنیدم، که میگفت: امام صادق علیه السّلام این دعا را، در این روز میخواند و نیز فرمود: این دعا از دعاهاى روز سوم شعبان، روز ولادت امام حسین علیه السّلام است.
نیمه شعبان؛ ولادت حضرت صاحب الزمان (ع)
شب نیمه شعبان شب بسیار مبارکى است، از امام صادق علیه السّلام روایت شده که از امام باقر علیه السّلام از فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد، ایشان فرمود: این شب پس از شب قدر برترین شب هاست.
در این شب خدا فضل خود را بر بندگان سرازیر می‌کند، و آنان را به بخشش و کرم خویش می‌آمرزد، پس در تقرّب جستن به سوى خداى تعالى در آن بکوشید، که آن شبى است که خدا به ذات مقدّس خود سوگند یاد کرده، که سائلى را از درگاه خویش با دست خالى بازنگرداند مادام که انجام معصیتى را درخواست نکند، و شب نیمه شعبان شبى است که حق تعالى آن را براى ما قرار داد و در عوض شب قدر که آن را مخصوص پیامبر صلى اللّه علیه و آله فرمود، پس در دعاى و ثنا بر خداى تعالى کوشش کنید...، تا آخر خبر.
از جمله برکات این شب مبارک، ولادت با سعادت حضرت سلطان عصر امام زمان (ارواحنا له الفداء) است که در سحر چنین شبى در سال دویست وپنجاه وپنج هجرى قمرى در سرّمن رأى [سامراى کنونى]واقع شد، و باعث فزونی شرافت این شب مبارک گشت.