رهبر انقلاب در بیانات خود در سالروز رحلت امام خمینی رحمةالله‌علیه یکی از ویژگی‌های امام رحمةالله‌علیه را رهبری بزرگ‌ترین انقلاب تاریخ انقلاب‌ها بیان کردند. به همین مناسبت رسانه KHAMENEI.IR در یادداشتی به قلم حجت‌الاسلام‌والسملمین علی ذوعلم به بررسی ویژگی‌های انقلاب اسلامی پرداخته است.

 «شک نباید کرد که انقلاب اسلامی ایران از همه انقلاب‌ها جداست؛ هم در پیدایش و هم در کیفیت مبارزه و هم در انگیزه انقلاب و قیام» (امام خمینی قدس‌سره).

انقلاب اسلامی ملت ایران هرچند یک رویداد مهم تاریخی و نقطه عطفی در پیشینه این ملت کهن و ریشه‌دار بوده است، ولی یک رویداد پایان‌یافته نیست، بلکه یک جریان پویا و زنده و سرآغاز یک فرآیند تحولی تمدن‌ساز در گستره امت اسلامی و فراتر از آن در سطح جهانی است که با رشد تکاملی و تصاعدی توانسته است جبهه مقاومت پایدار در برابر جبهه سلطه‌گر را پدید آورد و مبتنی بر اندیشه‌ای متقن، اصیل و فطرت‌مدار در برابر اندیشه چپ و راست مدرنیته، راه تازه‌ای را برای پیشرفت و سعادت انسان‌ها ارائه دهد.

این انقلاب به‌مثابه یک حقیقت زنده و پویا، دارای هویتی است که تمایزات بنیادین با سایر انقلاب‌ها دارد. «هویت انقلاب اسلامی» عبارت است از عوامل، عناصر، مقوله‌ها و نمادهایی که تمایزبخش انقلاب اسلامی با جنبش‌ها، جریان‌ها و انقلاب‌های غیراسلامی است. انقلاب اسلامی ایران که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رسید، هم هویتی مستقل و متفاوت از سایر انقلاب‌ها دارد و هم دارای هویتی متمایز از سایر جنبش‌هایی است که پیش از انقلاب اسلامی، در ایران به وقوع پیوسته است.

بازخوانی و ترسیم مؤلفه‌های هویتی انقلاب اسلامی از آن جهت ضرورتی قطعی و مستمر است که مراکز استکباری برای مقابله با آن، همواره برای تحریف، تقلیل و تقطیع مؤلفه‌های هویتی انقلاب، همه تلاش خود را به‌کار بسته‌اند و همچنان در این راه از همه ترفندها و ابزارها استفاده می‌کنند؛ هرچند همواره ناکام مانده‌اند و تلاش‌هایشان به نقض غرض و نتیجه معکوس انجامیده است، اما وظیفه همیشگی جبهه انقلاب رویارویی فکری و فرهنگی با این تلاش‌ها برای حفظ اصالت انقلاب و پیشگیری از تحریف آن است و این قطعاً یکی از میدان‌های اصلی «جهاد تبیین» به شمار می‌آید.

محوری‌ترین، عمیق‌ترین و اصلی‌ترین مؤلفه هویتی انقلاب اسلامی، «اسلام» است که در شکل‌دهی ایدئولوژی انقلاب، ایجاد و تعمیق انگیزه‌های انقلابی، ترسیم مسیر و کیفیت مبارزات و تعیین چهارچوب‌های راهبردی نظام برآمده از انقلاب، نقش اساسی و بی‌بدیل داشته و دارد. اسلامی که در روزگار ما، امام خمینی قدس‌سره، برجسته‌ترین روایتگر، احیاگر و مفسر آن بود؛ اسلام فطرت و عقلانیت، اسلام قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام، اسلام جهاد و اجتهاد، اسلام فقاهت و حکمت، اسلام آزاد‌اندیشی و فکرورزی، اسلام جامع و اجتماعی، اسلام اقتدار و پیشرفت، اسلام مظلومان و پابرهنگان، اسلامی که علمای راستین آن تشنه خون سرمایه‌داران زالوصفت بوده‌اند و در این مسیر، خون پاک خود را هدیه کرده‌اند ... یعنی «اسلام ناب محمدی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم» ... .

بر این اساس، مؤلفه‌های دیگری در هویت انقلاب اسلامی وجود دارد که ناشی از و مبتنی بر اسلام ناب محمدی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است:

 مردم‌بنیان‌بودن انقلاب اسلامی به‌معنای ابتنای انقلاب در شکل‌گیری و استمرار و تکامل آن بر اراده و آگاهی و حضور مردم و اصالت رأی و نظر مردم در نظام برآمده از انقلاب و ساخت نظام سیاسی بر مردم‌سالاری دینی و به‌رسمیت‌شناختن حق نظارت، مطالبه، نقد و اعتراض سازنده در کنار وظیفه‌شناسی و تعهد و مشارکت و حمایت از نظام و انقلاب.

 عقلانیت و حکمت‌محوری در فرآیندها و اهداف و روش‌های مدیریت انقلاب و جامعه.

 فطرت‌مداری و ریشه‌داری آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب در سرشت انسان‌ها و توجه و اهتمام هم‌زمان و هماهنگ به آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزت، عقلانیت و برادری به‌عنوان آرمان‌های جهانی و فرازمانی و فرامکانی و تمدن‌ساز ... .

 ولایت‌مداری توحیدی که در امتداد امامت معصوم علیه‌السلام، در دوران غیبت، رهبری انقلاب را بر اساس اصل ولایت ‌فقیه رقم می‌زند و وحدت‌بخش، پیش‌برنده و انسجام‌دهنده رابطه منطقی و متعهدانه بین اقشار جامعه است و با هدایت مشفقانه، تسهیلگر و تضمین‌کننده ارزش‌ها و حقوق اساسی جامعه و حافظ عزت و امنیت و عدالت و آزادی و تحقق احکام و اخلاق اسلامی در لایه‌ها و سطوح مختلف و تأمین‌کننده منافع و مصالح ملی است و در چهارچوب نظام امت و امامت بر بستر مردم‌سالاری دینی استقرار و استحکام می‌یابد.

 استکبارستیزی و مقاومت و مبارزه با استبداد و استعمار، حمایت از مظلومان و مستضعفان و نفی هرگونه سلطه‌پذیری و سلطه‌گری و سازش‌ناپذیری در برابر سیاست خشن و مستکبرانه نظام سلطه.

 استقلال و عدم وابستگی به شرق و غرب به‌ویژه استقلال فرهنگی و پافشاری بر نفی تحجر و ارتجاع و نقد و نفی جاهلیت مدرن و مظاهر غرب‌زدگی و غرب‌گرایی در عین بهره‌برداری از دستاوردهای علمی و فناورانه دوران جدید و تأکید بر تعامل شرافتمندانه و رابطه عزتمندانه با جهان در همه عرصه‌های اقتصادی، علمی، فرهنگی، سیاسی و ... .

در کنار این مؤلفه‌ها، مؤلفه‌های دیگری از قبیل اجتهاد علمی و عملی، ابداع و ابتکار و خلاقیت در همه عرصه‌ها، نواندیش اصیل دینی بر مبنای منابع اصیل و در چهارچوب روشمندی علمی، پیشرفت‌گرایی و تحول‌خواهی، نظام‌سازی انقلابی منتهی به جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی، جوان‌گرایی و نفی امتیازات مادی و طبقاتی برای پیشکسوتان انقلابی و زمینه‌سازی برای کنشگری مؤثر نسل‌های جدید برای پیشبرد اهداف انقلاب و الهام‌بخشی گفتمانی (صدور انقلاب) و الگودهی عینی به سایر جوامع برای رهایی از چنبره نظام سلطه و دستیابی به آزادی و عدالت و رفاه و معنویت ... عناصری از هویت انقلاب اسلامی است که هریک، نشانگر تمایز این انقلاب با سایر انقلاب‌ها و جنبش‌های اجتماعی معاصر یا گذشته است.

همچنین مؤلفه ایرانی بودن، یکی از مؤلفه‌های هویتی انقلاب اسلامی ایران است. خاستگاه تمدنی و جغرافیایی این تحول عظیم که ذوق و ابتکار و خلاقیت ایرانی را در خدمت انقلاب قرار داد و زبان فارسی را زبان انقلاب اسلامی ساخت؛ و سنت‌های ریشه‌دار در ایران اسلامی معتقد به مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام و آموزه‌های الهام‌بخش عاشورایی و پیشینه و نفوذ شبکه گسترده عالمان دینی و تجربه جنبش‌های پیشین، همه حقایقی است که در شکل‌گیری و تداوم انقلاب نقش مهمی داشته و جوان امروز ایرانی و نیز نسل‌های آینده باید مراقب باشند که پرچم افتخار پیشتازی در خلق انقلاب اسلامی را برافراشته نگه دارند و آن را امتیاز برجسته ایران در میان سایر کشورهای جهان به‌درستی پاس دارند و قدر شناسند.

و در نهایت، نماد تمام‌عیار و جامع هویت انقلاب اسلامی ایران که بدون نام او، این انقلاب در هیچ‌جای جهان شناخته شده نیست، امام خمینی عظیم‌الشأن رحمةالله‌علیه است که به تعبیر رسا و حکیمانه رهبر فرزانه انقلاب، او، امام دیروز و امروز و فردای انقلاب اسلامی است. او که با رهبری آسمانی و حکیمانه خود، کشتی انقلاب را از طوفان‌های حساس و خطیر عبور داد و اندیشه متقن و راهگشای انقلاب را در مکتب و سیره خود ارائه کرد و اسوه کاملی از رهبری و هدایت انقلاب و نظام انقلابی و جبهه گسترده انقلابی را ترسیم نمود. امام خمینی رحمةالله‌علیه، آیت محکمی است که برای همیشه مرجع تفسیر متشابهات بوده و خواهد بود و عنصر عینی هویت انقلاب اسلامی است. تأکیدات مکرر رهبر حکیم انقلاب برای تأمل و غور بیشتر جوانان دغدغه‌مند و انقلابی در بیانات و پیام‌ها به‌ویژه وصیت‌نامه امام، نشان‌دهنده این جایگاه بی‌بدیل است. البته بیانات و تحلیل‌ها و توصیفات معظم‌له رحمةالله‌علیه که عمیق‌ترین و صادقانه‌ترین تبیین در باب شناخت مکتب و مبانی اندیشه‌ای و نقشه‌ راهبردی امام راحل رحمةالله‌علیه برای آینده انقلاب اسلامی است، مؤلفه‌های هویتی انقلاب اسلامی را به‌روشنی تبیین می‌کند و این مؤلفه‌ها، خود شاخص‌‌های ارزیابی مواضع و عملکردها، میزان سنجش مدعیان امروز و فردا، مسیر حرکت صادقانه انقلابی در دستیابی به اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی و مانع واژگونه‌نمایی و تحریفات دشمنان و معارضان خواهد بود؛ ان‌شاءالله.