به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، غدیر تنها نام یک سرزمین نیست. غدیر چشمه اى است كه تا ابدالدهر مى جوشد و برای آن پایانی نیست. غدیر افقى است بى كرانه و خورشیدى است عالمتاب.

روز عید غدیر به عنوان روز حماسه جاوید، روز ولایت، روز امامت، روز وصایت، روز اخوت و صراحت ‏در تاریخ ثبت شده است. روز عید غدیر روز نعمت، روز شكرگزارى، روز پیام رسانى، روز تبریك و تهنیت، روز سرور و شادى و هدیه فرستادن، روز عهد و پیمان و تجدید میثاق، روز تكمیل دین و بیان حق، روز راندن شیطان، روز معرفى راه و راهبر، روز آزمون، روز یأس دشمن و امیدوارى دوست و خلاصه روز اسلام و قرآن و عترت است. روز عید غدیر روزى است كه پیروان واقعى مكتب حیات بخش اسلام آن را گرامى مى دارند و به همدیگر تبریك مى ‏گویند.

آری روز عید غدیر روزی است که خدا در مورد آن فرمود: «امروز (روز غدیر خم) دین شما را به حد كمال رساندم و نعمتم را بر شما تمام كردم و اسلام را به عنوان دین براى شما پسندیدم.»

سال دهم هجرت بود و پیامبر از سفر حجه الوداع برمی گشت. گروه انبوهی از مسلمانان كه تعدادشان را تا صد و بیست هزار رقم زده اند ایشان را همراهی می کردند تا این كه به پهنه بی آبی به نام غدیر خم رسیدند.

حوالی ظهر روز هجدهم ذی الحجه بود كه ناگهان پیك وحی بر رسول خدا (ص) نازل شد و از جانب خدا پیام آورد كه:

«ای رسول آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده به گوش مردم برسان و اگر چنین نكنی رسالت او را ابلاغ نكرده ای و خداوند تو را از گزند مردمان حفظ خواهد كرد»

پیامبر (ص) به همراهان خود دستور توقف داد و همگان در آن بیابان بی آب و در زیر آفتاب سوزان صحرا فرود آمدند و منبری از جهاز شتران برای پیامبر ساختند. رسول خدا بر فراز آن منبر رفته و روی به مردم كرد. او ابتدا خدا را سپاس گفت و از بدی های نفس اماره به او پناه جست و فرمود:

«ای مردم من به زودی از میان شما رخت بر می بندم» آن گاه افزود: «چه كسی بر مومنین در ارزیابی مصلحت ها و شناخت و تصرف در امور سزاوارتر است؟» همه پاسخ دادند: «خدا و پیامبر داناترند». رسول گرامی ادامه داد: «آیا من به شما از خودتان اولی و سزاوارتر نیستم؟» همگان یك صدا جواب دادند كه چرا چنین است. آن گاه فرمود: «من دو چیز گرانبها در میان شما می گذارم؛ یكی ثقل اكبر كه كتاب خداست و دیگری ثقل اصغر كه اهل بیت من هستند. ای مردم! بر آنان پیشی نگیرید و از آنان عقب نمانید».

آن گاه دست علی (ع) را در دست گرفت و آن قدر بالا برد كه همگان او را در كنار رسول خدا دیدند و شناختند. سپس فرمود:

«خداوند مولای من و من مولای مؤمنان هستم و بر آنها از خودشان سزاوارترم. ای مردم هر كس كه من مولا و رهبر اویم این علی هم مولا و رهبر اوست»

پیامبر (ص) این جمله را سه بار تكرار كرد و چنین ادامه داد: «پروردگارا، دوستان علی را دوست بدار و دشمنان او را خوار کن. خدایا علی را محور حق قرار ده» و سپس فرمود: «لازم است حاضران این خبر را به غایبان برسانند».

هنوز اجتماع به حال خود باقی بود كه دوباره آهنگ روح بخش وحی گوش جان محمد (ص) را نواخت كه:‌ «امروز دین تان را برایتان كامل نمودم و نعمت خود را بر شما به پایان رساندم و اسلام را به عنوان دین برایتان پسندیدم» و بدین سان علی (ع) از جانب خداوند برای جانشینی پیامبر (ص) برگزیده شد.

اعمال پرفضیلت عید غدیر

آداب و اعمال عید غدیر خم

روايت است كه از حضرت صادق علیه‌السلام پرسيدند كه آيا مسلمانان را عيدى هست غير از جمعه و اضحى و فطر فرمود بلى عيدى هست كه از همه حرمتش بيشتر است .

راوى گفت كدام عيد است فرمود كه آن روزى است كه نصب كرد حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِيهِ وَاله اميرالمؤمنين علیه‌السلام را به خلافت خود و فرمود كه هر كه من مولى و آقاى اويم پس على مولى و آقا و پيشواى او است و آن روز هيجدهم ذى الحجّه است.

نقل شده است که امام حسن علیه‌السلام روز عید غدیر در کوفه مهمانی بزرگی برپا می‌داشتند. امام علی علیه‌السلام با فرزندان و گروهی از پیروانش بعد از نماز برای شرکت در مجلس به منزل امام حسن علیه‌السلام می‌رفتند. و پس از اتمام مهمانی امام حسن علیه‌السلام هدایایی به مردم اعطا می‌فرمود. لذا این حرکت امام حسن علیه‌السلام موجب شد مردم به روز عید غدیر عادت کنند.

 

شب هيجدهم شب عيد غدير و شب بسیار پربرکتی است که در روایات خواندن نماز در آن سفارش شده است. این نماز دوازده رکعت است. هر دو رکعت یک تشهد دارد و در پایان رکعت دوازدهم باید سلام داد. در هر رکعت، بعد از سوره حمد توحید ده بار و آیةالکرسى یک بار خوانده مى‏شود. در رکعت دوازدهم باید هر یک از حمد و سوره را هفت بار خواند و این ذکر را ده بار در قنوت تکرار کرد: لا اله الا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیى و یمیت و یمیت و یحیى و هو حى لا یموت بیده الخیر و هو على کل شى قدیر. در دو سجده رکعت آخر، این ذکر ده بار خوانده مى‏شود: سبحان من احصى کل شى علمه سبحان من لا ینبغى التسبیح الا له سبحان ذى المن و النعم سبحان ذى الفضل و الطول سبحان ذى العز و الکرم اسألک بمعاقد العز من عرشک و منتهى الرحمة من کتابک و بالاسم الاعظم و کلماتک التامة ان تصلى على محمد رسولک و اهل بیته الطیبین الطاهرین و ان تفعل بى کذا و کذا(به جاى کذا و کذا حاجت خود را ذکر کند) و سپس بگوید انک سمیع مجیب.

 

غدیر به چه معناست؟

غدیر در لغت به معنای آبگیر است؛ گودالی در بیابان که آب باران در آن گرد آید. در میان راه دو شهر بزرگ مکه و مدینه، محلی است به نام «جُحفه» که در زمان رسول گرامی اسلام، کاروانیان حج از آن‌جا عبور می‌کردند، اما علت نام‌گذاری این غدیر به خم، آن است که آبگیر آنجا به شکل خُمِ رنگرزان بوده و برخی قبایل صحرایی، گاه جامه‏ های رنگ کرده خود را در این آبگیر می‌شسته‏‌اند.

 

ماجرای غدیر چه روز و چه ساعتی اتفاق افتاد؟

در مورد تاریخ غدیر تقریبا اختلافی بین منابع نیست. بر اساس بسیاری از منابع اهل سنت و شیعه،‌ وقوف پیامبر (ص) در عرفه، روز جمعه بوده است، بنابراین، روز غدیر آن سال که نه روز پس‌ از عرفه و هجدهم ذی‌الحجه است، یکشنبه بوده است. اما این گردهمایی در چه ساعتی از روز روی داده است؟ طبرسی در این‌باره می‌نویسد: جبریل زمانی که پنج ساعت از روز گذشته بود بر پیامبر نازل شد. فتال نیشابوری نیز گزارشی را می‌آورد و می‌نویسد: پنج ساعت از روز گذشته بود که جبرئیل پیام ابلاغ رسالت را برای پیامبر آورد.

 

چند نفر در غدیر جمع شدند؟

محور و هسته اصلى حاضران در غدیر، اهالى مدینه و بقیه از قبایل اطراف مدینه و احتمالا قبایل شمالى نجد بوده‌اند. بر اساس مباحثى که درباره جمعیت مدینه در پاسخ تفصیلی آمده، معلوم می‌شود که مدینه ظرفیت فرستادن حدود پنج هزار نفر را به مکه داشته است؛ از این‌رو با تمسک به روایتی در تفسیر عیاشی از امام صادق (ع) که تعداد حاضرین در غدیر ده هزار نفر دانسته شده؛ و هم‌چنین گزارش «جامع الاخبار»، به این نتیجه می‌رسیم که حدود پنج هزار نفر از اهالى مدینه و تعدادى نیز از قبایل اطراف در غدیر حاضر بوده‌اند. هرچند چنانچه بخواهیم روایت ده هزار نفر عیاشى را بپذیریم، باید توجیهى برای ‏پنج هزار دیگر داشته باشیم.

 

امام علی(ع) در روز غدیر چند ساله بود؟

روز غدیر در سال دهم هجرت اتفاق افتاده است، اما با توجه به این‌که در سال تولد امام علی(ع) اختلاف نظر وجود دارد، تعیین سن آن حضرت در آن روز، بستگی به آن دارد که کدام نقل در ولادت ایشان تقویت شود. نظریه مشهور مورخان در مورد ولادت امام علی (ع) این است که آن حضرت در سال سی‌ام عام‌الفیل یعنی ده سال قبل از بعثت پیامبر اسلام (ص) متولد شدند. بنابراین، امام علی (ع) در روز غدیر 33 سال داشتند. نظریه دیگر این است که امام علی (ع) 12 سال قبل از بعثت متولد شدند؛ در این صورت سن امام(ع) در روز غدیر 35 سال بود.

 

چه کسانی واقعه غدیر را تایید کرده‌اند؟

واقعه غدیر خم، یکی از مسلم‏ترین مسائل تاریخ اسلام است که صدها مورخ و مفسر شیعه و سنی آن را نقل کرده‌اند و افرادی چون ابوریحان بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی و فارابی نیز بر همین اساس، به تحلیل فلسفه «امامت» پرداخته‌اند. ابن‌سینا نیز به موضوع نص (حدیث صریح غدیر)، در کتاب شفا پرداخته و آن را بهترین راه برای تعیین جانشین دانسته است.

چه کسی روز غدیر را عید اعلام کرد؟

حدود سی سال پس از اجتماع عظيم و بی‌نظير مسلمانان در غدير خم، اولين اجتماع گسترده مردم در سالگرد آن روز تاريخی و سرنوشت‌ساز در ايام حكومت اميرالمؤمنين (ع) و حضور آن حضرت در كوفه اتفاق افتاد. روز جمعه‌ای مصادف با سالگرد غدير خم شد و علی (ع) فرصت را مناسب ديد تا در اجتماع مردم در نماز جمعه، خطبه‌ای در معرفی غدير و تبيين ابعاد گوناگون آن ايراد نمايد و مسلمانانی را كه عصر پيامبر خدا (ص) را درك‌ نكرده بودند و غالباً از جريان غدير بی‌اطلاع بودند، و اگر هم سخنی شنيده بودند باز به عمق حادثه غدير پی نبرده بودند، با غدير خم آشنا كند. نخستین مجلسی كه در سی‌امين سالگرد غديرخم تشكيل شد، همراه با سخنرانی شخص اول جريان غدير بود، اميرالمؤمنين (ع) در آن مجلس از غدير خم به عنوان عيد بزرگ مسلمانان ياد و بدين ترتيب سنت حسنه عيد گرفتن روز غدير را پی‌ريزی کرد و در حقيقت آغاز جشن‌های غدير كه در طول تاريخ شيعه از اعياد مهم به شمار آمد با همان خطبه غديريه اميرالمؤمنين (ع) بود.