«مردم» مهم‌ترین کلیدواژه در اندیشه امام خمینی (ره) است. مردم به تعبیری خط قرمز امام راحل بود که کوچکترین بی‌احترامی به آنها را برنمی‌تابید؛ قشری که در طول روند انقلاب اسلامی در کنار رهبر خود بودند و بعد از استقرار نظام اسلامی و وقوع جنگ تحمیلی با همه وجود ایثار کردند.

مردمی که در زمان رژیم پهلوی به اجبار راهی خدمت سربازی می‌شدند بعد از انقلاب و آغاز جنگ با شوق راهی جبهه می‌شدند تا جایی که مسئولان تقاضا می‌کردند که دیگر کسی برای حضور در جبهه ثبت نام نکند. حضرت امام بارها تاکید داشتند که ما خدمت‌گزار مردم هستیم و بر آنها حکومت نمی‌کنیم.

بازخوانی فرمایشات آن رهبر فرزانه می‌تواند ما را با ابعاد اندیشه امام خمینی (ره) بیشتر اشنا کند. اینکه بدانیم چه کسی در راه امام راحل در حرکت است و چه کسی راه دیگری می‌رود.

مردم در رأس امور مملکت هستند

«امام خمینی (ره) امروز (23 آبان 1360) در دیدار رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و اعضای هیئت دولت با ایشان سخنانی ایراد کردند. ایشان فرمودند: «من گمان می‌کنم که بعضی تحولاتی که بعد از انقلاب در ایران پیدا شد، هماهنگی ملت با دولت است. این شاید در رأس سایر تحولات باشد. ما باید این هماهنگی را با هر قیمتی که شده است، با هر زحمتی که شده است، حفظ کنیم.

اگر ـ خدای نخواسته ـ از دست ما این هماهنگی بیرون برود، کارهای شما فشل خواهد شد و مملکت به همان مسائلی که سابق بود کشانده خواهد شد. ما الآن در [غیر] ایران، گمان ندارم که در جای دیگری ـ لااقل آنجاهایی که ما اطلاع از آنها داریم ـ این جور هماهنگی بین ملت و دولت باشد. ما بنای بر این نداریم؛ یعنی، دولت ما بنای بر این ندارد که یک مسئله‌ای را در یک اتاق سربسته، این مسئله را خودش طرح بکند و تحمیل کند بر ملت.

دولت‌های منطقه، همه دولت‌ها ـ ما حالا دولت‌های منطقه بیشتر در نظرمان هست ـ به طور اکثریت قاطع، این طورند که خودشان یک چیزی را طرح می‌کنند؛ کاری به این ندارند که مصالح ملت چیست، نظر ملت چیست، مردم چه کاره‌اند. من گمان ندارم که جایی را شما بتوانید پیدا کنید که این طور باشد که همه امور در دست ملت است و دولت برگزیده از ملت است و خدمتگزار ملت.

ما و شما نمی‌خواهیم که مسئله به زمان محمدرضا یا زمان رضاخان برگردد. اگر ما [کوتاه] بیاییم و این هماهنگی را حفظ نکنیم، خوف این معنا هست، آنهایی که از اسلام سیلی خوردند یک راهی را پیش بگیرند که ملت را خسته کنند، اختلاف ایجاد کنند بین افراد ملت، اختلاف ایجاد کنند بین دولت و ملت و یک راهی باز کنند که یک رضاشاهی را دوباره بیاورند به عنوان رئیس جمهور.

در رأس برنامه‌های دولت، باید این مطلب باشد که این هماهنگی را حفظ بکند؛ خیال نکنند که ما دولت هستیم و باید مسئله‌ای را که ما طرح می‌کنیم ملت بپذیرد، چه روی مصالحش باشد، چه نباشد. شما می‌بینید که خودشان می‌روند طرح درست می‌کنند، می‌روند در آمریکا بین مصر و تل‌آویو و واشنگتن یک طرحی درست می‌کنند و بعد هم می‌گویند که این طرح باید اجرا بشود؛ کاری ندارند به اینکه ملت مصر چه کاره است، ملت فلسطین چه کاره است، لبنان چه کاره است.

ظلم‌هایی که به اینها شده است، چه [می باشد]، اینها را هیچ کار ندارند، روی مصالح خود قدرتمندها این مطالب را پیش می‌آورند و دولت‌ها، ملت‌ها را به هیچ حساب می‌کنند؛ همین‌طوری که شما دیدید که در زمان محمدرضا و رضاشاه، دولت، ملت را هیچ حساب می‌کرد؛ چنانچه آن کسی که در رأس بود، آن خائنی که در رأس بود، همه را هیچ حساب می‌کرد.

رضاخان همه را هیچ حساب می‌کرد و محمدرضا هم این‌طور بود و این سبب می‌شد که آنها [دولت‌های بیگانه] بتوانند سلطه خودشان را تحمیل کنند؛ برای اینکه با یک نفر می‌شود تفاهم کرد. اینکه اینها نمی‌خواهند پای ملت در کار باشد، برای این [است] که با ملت تفاهم کردن کار آسانی نیست، اما با یک نفر رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر، شاه، اینها می‌توانند تفاهم کنند و مسائلشان را به او بگویند و این هم به مردم تحمیل کند.

مردم هم که در صحنه نیستند و ابرقدرت‌ها نمی‌خواهند باشند. دولت‌هایی را هم که سرکار می‌آورند، با همین میزان [سر] کار می‌آورند که به ملت‌ها کار نداشته باشند؛ و همه کارها را خودشان انجام بدهند. شما نمی‌توانید کارهایی که الآن در ایران هست را انجام بدهید الاّ با هماهنگی با ملت، هماهنگی با ملت هم این است که شما توجه کنید به خواست‌های اینها. تفاهم کنید.

اینکه دیدید که در همه این زمان‌ها روحانیت مورد هجمه بوده ـ زمان رضاشاه را شاید هیچ یک از شما ادراک نکرده باشد، درست که بداند چه می‌کردند. تمام صدمه‌ها بر روحانیت بود ـ این روی همین معنا بوده که آنها می‌دیده‌اند که روحانیت با ملت دستشان توی هم است و چنانچه اینها [روحانیون] زنده بمانند و اینها دارای یک هویتی باشند، اگر یک کاری بخواهند بکنند، اینهایند که می‌توانند صدا کنند.

شمایی که الآن متوجه این مطلب هستید که هرچه دارید از مردم است، اگر مردم نبودند، اگر این مردم، خصوصاً این مستضعفین، خصوصاً این جنوب شهری‌های به اصطلاح پابرهنه‌ها، اگر اینها نبودند، شماها یا در حبس بودید یا در تبعید بودید یا در انزوا.

این ملت است که آمد شما را از این همه گرفتاری‌ها بیرون آورد مجلس درست کرد و جمهوری اسلامی را تنفیذ کرد و رئیس جمهور درست کرد و آنها هم دولت درست کردند. همه چیزهایی که ما داریم از این مردم است، خصوصاً از این مستضعفین تا این مردم را دارید خوف اینکه بتوانند به شما آسیب برسانند، نداشته باشید؛ برای اینکه آنها آسیب را با یک نقشه‌هایی درست می‌کنند؛ نمی‌آیند بریزند ملت را بکشند. آنها با نقشه‌هایی، بین دولت و ملت شکاف ایجاد می‌کنند؛ این شکاف کم‌کم اگر زیاد شد، اسباب نارضایتی شد، مردم از دولت منحرف می‌شوند. [آن وقت] شما یا باید با سرنیزه با مردم رفتار کنید یا بروید کنار.

انبیا خودشان را خدمتگزار می‌دانستند، حکومت در کار نبوده. اولیای بزرگ خدا، انبیای بزرگ همین احساس را داشتند؛ اینها آمدند برای اینکه مردم را هدایت کنند، ارشاد کنند، خدمت کنند به آنها. شما هم احساس قلبی‌تان این مطلب باشد که واقعاً ما آمدیم که به این مردم خدمت کنیم و این خدمت به مردم، خدمت به خودمان است؛ یعنی ما اگر این مملکت را با این وضعی که الآن دارد به پیش ببریم، با این حاضر بودن مردم در صحنه به پیش ببریم و با این همراهی مردم با دولت، هر قصه‌ای که برای دولت پیش می‌آید، مردم پیش قدم هستند.

شما ملاحظه بفرمایید پیشترها با فشار  یک سربازی را می‌بردند [برای خدمت]  شما دیدید [امروز] به مجرد اینکه گفته شد ما سرباز لازم داریم، این قدر جمعیت رفت اسم نوشت درصورتی که [می‌دانند] می روند به جنگ، می‌روند برای کشته شدن.

این را باید حفظ کرد، باید قدرش را دانست. ما باید خدمت کنیم به اینها. آن چیزی که در رأس برنامه‌های دولت است تفاهم بین ملت و دولت [است]. هر یک از شما که می‌خواهید یک مأموری در یک جایی بفرستید، مأمور را درست ملاحظه کنید، ببینید چه کاره است و چه بوده است و چه باید باشد و به او سفارش کنید که تو مأموریتت تا آن حدود است که با مردم بسازی. اگر این مسائل حفظ بشود، شما خیال نکنید از خارج بتوانند به شما صدمه‌ای بزنند. شما اگر در خدمت مردم باشید خداوند هم حفظ می کند شما را.»